Ülkemiz için en korkunç gerçeklerden biri olan depreme karşı her an gerekli önlemlerin alınması ve hazırlıklı olunması son derece önemlidir. Olası bir depremden sonra alınan önlemler sayesinde hayatta kalma şansını artırabilmek de mümkün. Çok sayda fay hattının üzerinde bulunan ülkemizde deprem, kaçınılmaz bir durumdur. Ancak gereken önlemlerin alınması halinde oluşabilecek zararlar, minimum seviyeye indirilebilir.
Hazırladığımız bu içerikte; tüm vatandaşların bilmesi gereken deprem öncesinde alınacak önlemler olmak üzere deprem sırasında ve sonrasında yapılması gerekenleri açıklamaya çalıştık.
Deprem Öncesinde Alınacak Önlemler Nelerdir?
Deprem dikkatli ve hazırlıklı olunmazsa büyük felaketlere yol açabilecek bir doğal afettir. Depremin önüne geçmek, günümüz koşullarında mümkün değildir. Ancak gereken önlemleri alarak vereceği zararın boyutları en aza indirilebilir.
Deprem öncesinde alınması gereken önlemler genel olarak şu şekilde açıklanabilir:
- Konutların inşa edileceği yerleşim bölgeleri titizlikle belirlenmeli, kaygan ve ovalık bölgeler iskana açılmamalıdır. Aynı zamanda, gevşek toprağa sahip olan arazilere konut yapmak son derece tehlikelidir.
- Yapılan konutların deprem etkilerine karşı dayanıklı inşa edilmesi gerekir. Bu nedenle, Yapı Tekniğine ve İnşaat Yönetmeliğine uygunluk sağlanması son derece önemlidir.
- İmar planına göre konut bölgesi ilan edilmiş alanlar dışına yerleşim bölgesi kurulmamalıdır.
- Dik yarların yakınına, dik boğaz ve vadilerin içine bina yapılmamalıdır. Aynı zamanda, çok kar yağan ve çığ gelmesi muhtemel olan yamaçlarda bina inşa edilmemelidir.
- Var olan binaların depreme karşı dayanıklılıkları kontrol edilmeli ve gerekli olduğu takdirde artırılmalıdır.
- Yerleşim bölgesi titizlikle seçilmeli, mümkünse imar planı ve yapı tekniğine uygun olmayan konut ve bölgeleri tercih edilmemelidir.
- Deprem eylem planı, aile üyeleri arasında yapılmalı ve özellikle çocuklar, depreme karşı bilinçlendirilmelidir.
- Deprem sonrasında acil ihtiyaç duyulabilecek eşyalar için bir deprem çantası hazırlanmalıdır. Mümkünse bu çantadan araba bagajına ve iş yerine de yedekleme yapılmalıdır.
- Deprem anında en çok hasar gören ve yaralanmalara yol açan pencere camları, güçlü ve sağlam yapılmalıdır.
- Son olarak her konut için deprem sigortası poliçesi başlatılmalıdır.
Şiddetli depremler sonucunda deprem sigortasının önemini kavramak için Şiddetli Depremler Ve Deprem Sigortasının Önemi yazımızı okuyabilirsiniz.
Deprem Öncesinde Eşyaların Nasıl Konumlandırılması Gerekir?
Deprem sırasında evde olan kişiler, binada herhangi bir yıkım olmasa dahi yaralanma riski ile karşı karşıya kalabilirler. Bunun nedeni ise ev içindeki eşyaların düşmesi, çıkışları kapatması ya da parçalanarak çevresindekilere zarar vermesi olabilir. Deprem öncesinde eşyaların yerini doğru bir şekilde konumlandırarak, olası hasar durumlarını en aza indirebilirsiniz.
- Dolapların üzerinde bulunan eşyaların düşmesini engellemek için plastik tutucu malzeme veya yapıştırıcılarla sabitleme yapılmalıdır.
- Soba ya da elektrikli ısıtıcılar sağlam malzemelerin yardımıyla duvara veya yere sabitlenmelidir.
- Dolaplar ve devrilebilecek bunun gibi eşyalar birbirine ya da duvara sabitlenmelidir. İçinde ağır eşyalar bulunan dolapların ise kapakları sıkıca kapatılmalı ve açılmamasını önleyecek kilit sistemleri kullanılmalıdır.
- Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazlar bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde sağlamlaştırılmalıdır.
- Tezgah üzerindeki kayabilecek beyaz eşyaların altına metal profil koyarak bunların kayması önlenmelidir.
- Zehirli, patlayıcı, yanıcı maddeler düşmeyecek bir konumda sabitlenmeli ve kırılmayacak bir şekilde depolanmalıdır. Bu maddelerin üzerlerine belirleyici etiketler konulması da faydalı olacaktır.
- Raflarda bulunan küçük nesneler, kavanozlar ya da bardaklar birbirlerine çarpmayacak ve devrilmeyecek şekilde, kutuların içine yerleştirilmeli ya da bant çekilmelidir.
- Gaz kaçağı ya da yangın riskine karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
- Binadan acilen çıkılması gerektiği için çıkış üzerinde yolu kapatacak ya da geçişi engelleyecek eşyalar bulundurulmamalıdır.
- Yataklar pencerenin ya da üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına konulmamalıdır. Aynı zamanda yatakların üzerinde ağır eşya olan raf ya da tablolar bulundurulmamalıdır.
- Önemli evrakların her biri için bir kopya hazırlanmalı ve su geçirmeyecek şekilde saklanmalıdır.
Deprem Esnasında Ne Yapmak Gerekir?
Deprem anında yaşanan panik duygusu ile hatalı davranışlar yapılabilir ve bunun sonucunda, hayati risk taşıyan durumlar meydana gelebilir. Bu nedenle deprem anında, her şeyden önce soğukkanlı olmak gerekir. Deprem sırasında her şey çok hızlı olabileceğinden düşünmek için çok fazla vakit kalmayabilir. Bu nedenle doğru ve hızlı adımlar atmak son derece önemlidir. Deprem esnasında yapılması gerekenler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Deprem başladığı anda hızlı bir şekilde güvenli bir alana geçin ve diz üstüne çökün.
- Başınızı ve ensenizi korumaya alın, mümkünse cenin pozisyonuna geçin.
- Nefes alış verişlerinizi düzenleyerek sakin kalmaya çalışın ve panik durumunu kontrol altına alın.
- Sağlam bir yere tutunun ve sarsıntı tamamen bitene kadar bulunduğunuz yerden ayrılmayın, hareket etmemeye çalışın.
- Deprem anında kesinlikle balkona çıkmayın, pencerelere yaklaşmayın ve merdivenlere gitmeyin. Bina içinde en tehlikeli alanlar arasında merdiven ve asansör boşlukları yer almaktadır. Deprem sonrası yaşanan ölümlerin büyük bir çoğunluğu merdivenlerin kullanılmasından kaynaklanmaktadır.
- Depremin sona ermesi halinde, merdivenleri kullanarak hızlı bir şekilde binayı terk edin.
Deprem anında yapılması gereken tüm durumları öğrenmek için Deprem Anında Yapılması Gerekenler yazımızı inceleyebilirsiniz.
Deprem Anında Açık Alanda Ne Yapılması Gerekir?
Depreme evde değil de dış mekanlarda yakalananların ise dikkat etmesi gereken durumlar farklıdır. Açık bir alanda depreme yakalandığınızda izlemeniz gereken adımlar şu şekilde olmalıdır:
- İlk olarak çevre binalardan olası yıkılma riskine karşı uzak durulması gerekmektedir. Bulunduğunuz yerdeki en açık alana sahip meydana giderek, güvende olduğunuza emin olun.
- Çevredeki binalar yıkılmamış olsa dahi sarsıntı nedeniyle düşen cam ya da benzeri parçalardan dolayı yaralanmalar olabilir. Bu nedenle, binalardan uzak durmak son derece önemlidir.
- Elektrik direklerinden ve yol kenarlarındaki ağaçlardan devrilme riskine karşı uzak durun.
- Toprağın kayma riskinin bulunduğu bir alandaysanız olası heyelan riskine karşı hızlı bir şekilde en güvenli alana sığının.
- Ayrıca deprem sonrası oluşabilecek su yükselmesi durumlarına karşı deniz kenarından kesinlikle uzak durmak gerekmektedir.
- Bulunulan yerin altyapısı hakkında bilgi sahibi olun. Doğalgaz ya da benzeri bir altyapı sistemi, deprem anında sorunlara yol açabilir.
Depremin Psikolojik Etkileri Neler?
Deprem sonrasında, insanlarda fiziksel etkilerin yanında psikolojik sorunlar da ortaya çıkabilir. Deprem felaketi atlatmış insan psikolojisi, farklı şekillerde bu felaketin izlerini taşıyabilir. Depremden sonra oluşabilecek psikolojik etkiler; şok, pasifleşme ve toparlanma olmak üzere üç aşama üzerinden açıklanı ve gelişimleri şu şekilde olur:
- İlk aşama olarak kabul edilen şok döneminde depremzede, psikolojik anlamda şok yaşamaktadır. Şok durumu, vücudun bir savunma mekanizması olarak geliştirdiği bir durumdur. Şok yaşayan kişi, zaman ve mekan kavramlarını kaybedebilir; açlık hissini yitirebilir ve yemek yemeyi bırakabilir. Bunun yanında bazı kişilerde ani bir çıldırma hissi oluşabilir. Yüksekten atlama ya da kalp krizleri, bu aşamada meydana gelebilir.
- İkinci aşamada ise pasifleşme dönemine girilir. Deprem sonrasında kişi, belirli bir süre ne yaptığını bilemez ve duygularını hissedemez hale gelebilir. Ani gelişen ve kişiyi etkisi altına alan ölüm korkusu nedeniyle çaresizlik ve panik duygusu meydana çıkabilir. En basit işlemleri bile kendi başına yapmakta zorlanan kişiler, zamanla kendine gelmeye ve sağlıklı düşünmeye başlayabilir.
- Üçüncü aşamada ise toparlanma dönemi başlar. Bu dönem yavaş yavaş iyileşme başlasa da kişiler hala yüksek ölçüde kaygı içinde olmaya devam eder. Uyku sorunu yaşayabilir, yüksek sese karşı duyarlı hale gelir ve kapalı alanlara girmeye korkabilirler. Bu dönem içinde bazı depremzedelerde suça meyilli olma gibi durumlar da görülmektedir.
Deprem sonrasında ortaya çıkan psikolojik etkilere dair daha fazla detaya Depremin Psikolojik Etkileri Neler? Deprem Sonrası Hastalıklar yazımızdan ulaşabilirsiniz.
DASK Yaptırmamanın Cezası Var Mı?
DASK sigortası, yaptırılması zorunlu olan bir sigorta ürünüdür. Bu nedenle, tüm konutlar için yaptırılması gerekmektedir. Afet Sigortaları Kanunu kapsamında, deprem sigortası poliçesi başlatmayan konut sahipleri, muhtemel bir deprem felaketi sonrasında oluşan hasar ödemelerini devletten talep edemez. Depremin neden olduğu hasarlardan kaynaklanan maddi zararlar, konut sahibinin sorumluluğunda olur.
Tüm bunların yanında deprem sigortası, zorunlu bir ürün olması nedeniyle yaptırılmadığı durumlar için farklı sorunları da beraberinde getirir. Zorunlu deprem sigortasının yaptırılmadığı durumlar için herhangi bir cezai yaptırım uygulanmaz; ancak konuta dair hiçbir abonelik ya da alım – satım veya kiraya verme işlemleri yapılamaz.
Konutların deprem sonucu görebileceği hasarları güvence altına alan bu ürünün hizmet süresi 1 senedir. Her sene, zorunlu deprem sigortası poliçesinin yenilenmesi gerekir.
Zorunlu deprem sigortası poliçesi, süresi dolmadan yenilenebilir. Ancak yine de poliçe bitiş tarihinin takibi düzenli olarak yapılmalıdır. Süresi dolmadan poliçenin yenilenmesi önerilmektedir. DASK poliçesi yenilemek için bu sigorta ürününü hazırlayan sigorta şirketleri ya da bankalara başvuru yapılabilir.
DASK yaptırmamanın neden olacağı olumsuzluklara dair detayları öğrenmek için Deprem Sigortası Yaptırmamanın Cezası Var Mı, Dask Nasıl Yapılır? Yazımızı inceleyebilirsiniz.
DASK Sorgulama Nereden ve Nasıl Yapılır?
DASK sigortası poliçe sorgulaması DASK’ın kendi web sitesi üzerinden yapılmaktadır. Kurumun sorgulama sayfasında kişilerden istediği bilgiler doğru ve eksiksiz şekilde girildiği takdirde, var olan poliçe bilgilerine ulaşılabilir. DASK sorgulama işlemi pek çok farklı yolla yapılabilir. Kişilerden istenen bilgi içerikleri de değişebilir. Sigortalı istediği seçeneği seçerek işlemi başlatır ve sorgulama yapar. Bu seçenekler şu şekilde belirlenmiştir:
- DASK poliçe numarası ve isim/soy isim
- DASK poliçe numarası ve kimlik numarası
- DASK poliçe numarası ve unvan
- DASK poliçe numarası ve vergi numarası
- DASK poliçe numarası ve yabancı kimlik numarası
- DASK poliçe numarası ve pasaport numarası
- Yabancı kimlik numarası ve il/ilçe
- Adres kodu ve T.C. kimlik numarası
- Adres kodu ve vergi kodu
- T.C. Kimlik numarası ve il/ilçe
- Adres kodu ve yabancı kimlik numarası
- Vergi numarası ve il/ilçe
Zorunlu deprem sigortası poliçesi için gerekli prosedürler hakkında bilgi almak ve en uygun poliçe teklifini sunan sigorta şirketini bulmak için Sigorta Dünyası uzmanlarına danışabilirsiniz. 7 / 24 hizmet veren müşteri hizmetlerimizi arayabilir ya da web sitemiz üzerinden sorgulama yaparak başvuru yapabilirsiniz. Yetkililerimiz size en kısa sürede dönüş yapacak ve en uygun tekilfleri sunacaktır.
