Son zamanlarda özellikle çalışanlar için zorunlu hale getirilmesi yüzünden talebin arttığı bireysel emeklilik sistemine her ne kadar talep artmış olsa da hakkında geniş bilgiye sahip olunmamaktadır. Böylece bireysel emeklilik süreci çoğu insan için anlaşılması zor bir sürece dönüşmektedir. Bu sorunların başında ise bireysel emeklilik parasının nasıl çekileceği gelmektedir.
Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?
Yakın zamanda uygulanmaya başlayan bireysel emeklilik sistemi sisteme girmiş kişilere emeklilik günlerinde ek bir gelir sunan tasarruf sigortasıdır. Sistem kapsamında belirlenecek prim ödemeleri gerçekleştirilir ve bu sayede biriken meblağ yaş ve sistemde en az 10 yıl kalma sonunda kişiye toplu halde ya da seçilen vadeler üzerinden ödenir. Bireysel emeklilik sistemi, mevcut sosyal güvencelere bir alternatif değil, onları tamamlayıcı niteliktedir. Böylece emekli maaşlarının düşüklüğü göz önünde alınırsa, kişilerin emeklilik yaşlarında da herhangi bir sorun yaşamadan, maddi açıdan rahat etmelerini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.
Bireysel Emeklilik Sistemi hakkındaki tüm merak ettiklerinizi; Bes Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir? Yazımızda bulabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sistemi Nasıl Çalışır?
Bireysel emekliliğe, yakın zamana kadar gönüllü olarak katılım yapılmasına rağmen son zamanlarda yapılan düzenlemeler ile çalışanlar için zorunlu hale getirilmiştir. Bu durumda iki katılım türü için de ayrı ayrı açıklama yapma lüzumu doğmaktadır.
Gönüllü katılım için öncelikle sigorta şirketi araştırması yapılır. Sigorta şirketinin sunmuş olduğu imkânlar ve fonlar neticesinde sisteme girmek isteyen kişi için bir ödeme planı çıkarılır. Bireysel emekliliği yapılacak primler belirlediği için prim ödemelerinin yüksek olması daha sonra alınacak ikramiyeyi de etkilemektedir. Prim ödemeleri de kararlaştırıldıktan sonra standart fon üzerinden sisteme giriş yapılmış olunur.
Bireysel Emeklilik Sistemi hakkında öğrenmek istediğiniz detayları Bireysel Emeklilik Zorunlu Mu? Bes Kapsamı yazımızda bulabilirsiniz.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi Nasıl Çalışır?
Zorunlu bireysel emeklilik kapsamında ise çalışan kişinin işyeri tarafından sisteme girişi yapılır. Genelde işyerleri kendi çalıştıkları bankaların sigorta şirketleri tarafından sisteme giriş yapmaktadırlar. Maaş hesabının yatırıldığı hesaptan sisteme giriş için aidat ücreti kesilir ve aldığı maaş üzerinden yüzde hesaplanarak prim ödemeleri kararlaştırılır. Eğer çalışan sistemde kalmak istiyorsa prim ödemelerini arttırmak için değişiklik talebinde bulunabilmektedir. İki durumda da sisteme giriş yapıldıktan sonra dikkat edilmesi gereken nokta fonların nasıl yönetileceği durumudur. Çünkü bireysel emeklilik esasında fonlara dayalı bir sistemdir ve fonların getirileri ile kişiye süre sonunda ödeme yapılmaktadır. Örneğin fonlar iyi yönetilmiş ise alınacak bedel yüksek olmakta, fonlar sabit tutulmuşsa alınacak bedel düşük olmaktadır. Böylece süreçteki en önemli nokta fonların doğru yönetilmesidir.
Fon seçimini sisteme giriş yaptıktan iki ay sonra değiştirebilirsiniz. Fonlar kendi aralarında düşük, orta ve yüksek risklere ayrılırlar, kendinize en uygun risk yatırımını seçip buna uygun şekilde sistemde kalabilirsiniz. En az 10 yıllık sistemde kalışın ve emeklilik yaşını tamamlayışının ardından sistemde biriken birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz. Ayrıca sistemde süre sonunda ciddi oranlarda devlet yardımından da yararlanmak mümkündür. Devlet yardımlarının kesinti olmadan sürmesi için en az üç yıl sistemde kalıp primlerinizi ödemeniz gerekmektedir.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin sunduğu seçeneklerden biri olan Zorunlu BES hakkında detaylı bilgi için; Zorunlu Bireysel Emeklilik Kimleri Kapsıyor?yazımızı okuyabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Parası Nasıl Çekilir?
Öncelikli olarak bireysel emekliliğin bir tasarruf hesabı olduğunu tekrar belirtmek gerekir. Emeklilik maaşlarının düşük olması yüzünden, kişilere emeklilik yaşlarında ekonomik açıdan kolaylık yaşamaları için sunulmaktadır. Bu kapsamda birikim yapmanın kolaylaştırılması için bireysel emeklilik sistemi oluşturulmuştur. Bireysel emeklilik sistemine giriş için en az 18 yaşında olmanız gerekmektedir. Böylesi erken sisteme girişlerde toplamda birikecek birikim daha fazla olduğu için büyük yararlar söz konusudur. Aynı şekilde sisteme geç girişlerde de alınacak meblağ düşük olabilmektedir. Sisteme giriş yapıldıktan sonra süre dolmadan ya da süre sonunda çıkış yapmak için birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Sistemden Emeklilik Halinde Ayrılma Durumunda Nasıl Çekim Yapılır?
Sistemden emeklilik halinde ayrılma durumunda; en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekmektedir. Bu şartların yerine getirilmesi durumunda sistemdeki her katılımcı emekli olma şartını yerine getirmiş olmaktadır. Bu durumda yüzde 25 oranında devlet katkısından yararlanılabilmektedir.
Emeklilik sonrasında fonların yönetilmesi ve mevcut fonlar üzerinden bir değerlendirme yapılıp ödenecek tutar hesaplaması yapılmaktadır. Önemli olan nokta, fonlar kötü yönetilmiş olsa bile yatırılan toplam prim bedellerinin aşağısında ödeme yapılmamaktadır. Bir başka deyişle toplamda yatırılan meblağ 100.000 TL olsun, eğer kötü fonlar seçilmişse ve süreç iyi yönetilmemişse kâr elde edilmemiştir ancak 100.000 TL’nin aşağısında da sigorta şirketi tarafından ödeme yapılmamaktadır. Bu durumda sadece çok düşük bir kâr marjı hesaplaması yapılmaktadır.
Hesaplama sonrasında emekliliğe hak kazanan kişiye isterse tek bir seferde ya da seçeceği vadeler üzerinden ödeme yapılmaktadır.
Ölüm ve Sakatlık Durumunda Nasıl Çekim Yapılır?
Ölüm ve sakatlık durumunda; bireysel emeklilik katılımcısı eğer emeklilik süresini tamamlamadan vefat ederse, o zamana kadar yatırılmış olan prim tutarları yasal hak sahiplerine yani mirasçılarına ödenmektedir. Bu durumda mevcut fonlar üzerinden değerlendirme yapılır ve o güne kadar elde edilen kâr temel alınır.
Eğer katılımcı kaza ya da hastalık gibi etmenler yüzünden malul olursa sistemden zarar etmeden ayrılma hakkı bulunmaktadır. Ayrılma talebinde bulunursa sigorta şirketi kendisine o zamana kadar yatırılmış prim tutarını ve fon kârını dâhil ederek ödeme yapar. Ancak talebi halinde sisteme devam edebilmektedir. İki durumda da kesinti yapılmamaktadır ancak yüzde 5 oranında stopaj kesintisi uygulanabilir.
İsteğe Bağlı Sistemden Ayrılma Durumunda Nasıl Çekim Yapılır?
İsteğe bağlı sistemden ayrılma durumunda; bireysel emeklilik sistemine gönüllü ya da zorunlu olarak giriş yaptıysanız ancak sistemden ayrılmak istiyorsanız, gönüllü olarak dilediğiniz zaman, zorunlu olarak girişlerde ise herhangi bir kesinti yapılmaması için sisteme giriş tarihten itibaren 2 ay içerisinde iptal başvurusunda bulunulması gerekmektedir. 2 ay içerisinde yapılan iptal durumlarında BES için kesilmiş primler herhangi bir kesintiye tabii olmadan iade edilmektedir.
Eğer iki ay geçmişse, belirli oranlarda kesintiler ile sistemden çıkabilmektedir. Sisteme giriş yapılan sigorta şirketine iptal dilekçesi ulaştırılmalı ve şirket de en geç 5 işgünü içerisinde iptal işlemlerini başlatmak zorundadır. Gönüllü sisteme girişlerde de süreç aynı şekilde işlemektedir. 2 ay çıkış süresi gönüllü katılımcılar için de geçerli olup 2 ay sonunda çıkışlarda kesintiler yapılmaktadır.
Bireysel Emeklilik Sisteminden para çekimi hakkında her şeyi; Bireysel Emeklilik Sisteminde 10 Yıl Sonra Ne Kadar Para Alırım?yazımızda bulabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik İptali Nasıl Yapılır?
Bireysel Emeklilik sözleşmesi, hazırlanan teklif formu imzalandığı andan itibaren takip eden 60 gün içinde yürürlüğe girmektedir. Sözleşme yürürlüğe girmeden önce adayın cayma hakkı bulunur. İptal etme durumu varsa başvuru yapanın tümünü ya da belirli bölümünü ödediği giriş ücreti; hiçbir kesinti yapılmadan 10 gün içerisinde iade edilir. Ancak BES uygulayan şirket; cayma durumunda, daha önce belirtilen şekilde kesinti yapmaya yetkilidir. Bu kesinti için belirlenmiş oran, kişinin sisteme giriş yaptığı süreç öngörülerek hesaplanan masraf tutarından fazla olmamalıdır.
Giriş yapıldıktan sonra ilk 3 yıl içerisinde sistemden çıkılırsa birikime devlet desteği verilmez. Sistemde kalındığı süre boyunca, destek yüzdesi kademeli olarak artmaktadır. Bu duruma dikkat edilmesi destek yüzdesi oranı itibari ile önemlidir.
Bireysel Emeklilik iptali için adımları merak ediyorsanız; Bes - Bireysel Emeklilik İptali Nasıl Yapılır? Yazımızı okuyabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sigortası Para İadesi Ne Zaman Yapılır?
BES başvurularını online, yüz yüze ya da telefon üzerinden yaptıktan sonra, iptal etmeniz durumunda para iadesi talebinde bulunabilirsiniz. Çoğu zaman para iadesinin yapılmayacağını düşünülür. Ancak gerekli bilgi ve belgeler detaylı bir şekilde ve eksiksiz verildiği takdirde; talebiniz 20 iş günü içinde işleme konulmaktadır. İşlem yaptığınız ilgili sigorta şirketi, bu süre içinde biriken paranızın tamamını iade etmek zorundadır. Para iadesi için sizden istenen evraklar ve bilgiler ise şöyledir:
- Kimlik fotokopisi
- Paranın yatırılması istenen hesap bilgileri
- Kimlik numarası
Sistemde Kalma ya da Çıkma Halinde Birikim Nasıl Ödenir?
Buraya kadar anlatılanların kısa bir özetini yapmak gerekirse sistemden gönüllü ya da zorunlu katılım sonucunda çıkmalarda veya emeklilik şartlarının sağlanması halinde şu şekilde emeklilik parası çekilebilmektedir:
- Emeklilik yaşı ve prim günü şartları sağlanmışsa otomatik olarak şirket tarafından ödeme yapılmaktadır.
- Ölüm ve maluliyet halinde sistemden doğrudan çıkılabilir. Vefat halinde o zamana kadar birikmiş primler, kişinin yakınlarına ödenmektedir. Maluliyet durumunda ise kendisine yaşa bakılmaksızın ödeme yapılmaktadır.
- Eğer sistemden emeklilik şartları sağlanmadan çıkılmak isteniyorsa sigorta şirketine iptal dilekçesi yazılarak, sistemden çıkış yapma talebi iletilmelidir. Kısa süre içerisinde, sebebe bağlı olmaksızın sistemden çıkış yapılır. Bu zamana kadar biriken primler eğer sisteme girişten 2 ay içerisinde başvuru yapılmışsa kesinti olmadan, 2 ay sonrasında ise belirli kesintiler yapılarak ödenmektedir. Kesintiler birikimlerin tamamı üzerinden % 15 kesinti, 10 yıllık prim ödemesinin yapılması ama emeklilik yaşına gelmeden çıkılması halinde % 10 şeklinde kesinti yapılmaktadır. Ayrıca çıkış harcı da talep edilebilmektedir. Bir diğer önemli konu da sistemden çıkışlarda devlet katkısından yararlanılmamaktadır.
Sistemden çıkma talebinde bulunmak için izlenmesi gereken adımları öğrenmek için; Bireysel Emeklilik Cayma Hakkı Nedir, Nasıl Yapılır? yazımızı mutlaka inceleyin.
BES Devlet Katkısı Hangi Durumlarda Alınır?
Bireysel Emeklilik Sisteminden çıkmak isteyenler için ödemelerde herhangi bir kesinti yaşanmaz. Ancak devlet katkısından faydalanmak isteyen kişilerin en az 3 yıl sistemde kalması gerekli tutulmuştur. Bu katkı payından alınacak tutar ise sistemde kalınan yıla göre kademeli bir şekilde artış göstermektedir. Sistemde 3 yıl kalan adaylar devlet katkısının %15’ine, 6 yıl kalan adaylar %35’ine hak kazanırlar. 10 yıl kalıp 56 yaşını doldurmamış adaylar devlet katkısının %60’ını alırken, yaşını dolduran ya da vefat-maluliyet gibi bir durumu bulunan adaylar ise devlet katkısının tamamını alabilirler.
Devlet katkısının BES üzerindeki etkisini daha detaylı incelemek için; Bes Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Avantajı yazımıza göz atabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Giriş İşlemleri Nasıl Yapılır?
Bireysel Emeklilik sistemine giriş yapmak için gönüllü ve zorunlu olmak üzere iki yol değerlendirilebilir. Zorunlu BES işlemlerinde kayıt olmak için herhangi bir işlem yapmanıza gerek yoktur. Hizmet verdiğiniz şirket dâhilinde bu sigortadan yararlanabilirsiniz.
Gönüllü BES uygulamasına girmek için ise sigorta şirketi tarafından size sunulan seçenekleri değerlendirebilirsiniz. Aylık gelirinize göre ne kadar prim ödeneceğini hesaplayabilir ve süreç sonunda elinize geçecek tutar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Bu süreçte yetkili ve deneyimli bir sigorta şirketi ile çalışmanız hayli önemlidir. Başlangıç için hazırlanan fondan itibaren gelirinizi arttırmak amacıyla farklı fon seçeneklerini değerlendirmeniz gerekir. Fon tercihinizi yaparken uzman bir sigorta çalışanının yardımını almanız, planlama ve geliştirme açısından size avantaj sağlayacaktır.
Konu hakkında detaylı bilgi almak için;Bireysel Emeklilik Giriş İşlemleri Nasıl Yapılır? Yazımızı inceleyebilirsiniz.
