Bireysel emeklilik her ne kadar geniş kesimlerin, özellikle sistemin zorunlu olması ile katılım sağladıkları bir yatırım aracı haline gelmesine rağmen hâlâ tam olarak sistemin ne olduğuna dair yeterli bir bilgi birikimi bulunmamaktadır. Bu durumun odağında bireysel emekliliğin alternatif bir emeklilik sistemi olarak anlaşılması yatmaktadır. Bireysel emeklilik alternatif bir sistem olmak yerine, mevcut emeklilik güvencesine ancak tamamlayıcı bir özellik sunmaktadır. Bu noktanın sisteme giriş yapacaklar için bilinmesi oldukça önemlidir.
Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?
Bireysel emeklilik katılımcılarının belirli bir süre sonunda alabilecekleri tutar için tasarruf sağlayan yatırım sistemidir. Ortaya çıkış gerekçesi, emeklilik durumunda kişilerin ekonomik açıdan yaşam standartlarının düşmemesi ve mevcut emeklilik maaşlarına ilave olarak bir katkı sağlamalarıdır. Bu durumda, emeklilik sistemi içerisinde biriken prim ödemeleri değerlendirilir ve sistemde en az 10 yıl kalma ile emeklilik yaşı olan 56 yaşa varılması halinde biriken ödemelerin değerlendirilmesi üzerinden toplu halde ya da seçilecek vade aralıkları ile ödeme işlemi yapılır. Sistem bu açıdan gündelik yaşamda yapılması pek olanaklı olmayan bir tasarruf imkânı sunmakta ve fonlar üzerinden de değer gördüğü için katılımcılarının mevcut yatırımlarından daha fazlasını almayı ön görmektedir.
BES ile ilgili merak ettiğiniz her detayı Bes Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?yazımızda bulabilirsiniz.
Bireysel Emeklilikte Sistem Nasıl İşler?
Bir tasarruf sigortası olduğu için bireysel emeklilikte yatırılan primler, fonlar üzerinden değerlendirilmektedir. Risklere göre ayrılan fonlar, katılımcılar tarafından seçilir ve bu kapsamda süre sonunda fonlar temel alınarak bir hesaplama yapılmasının ardından kişilere birikimlerinin ödemesi gerçekleştirilir. Fon seçimi, bireysel emeklilikte oldukça önemli bir noktadır. Aslında bireysel emekliliğin dayanak noktası fonların seçilmesidir. Bu açıdan fonların doğru olarak seçilmesi ve düzenli aralıklarla değiştirilmesi öne çıkmaktadır. Çünkü sabit halde kalan ve değerini koruyan fon, piyasa şartlarının sürekli değişmesi yüzünden bulunmamaktadır. Böylece sisteme giriş yapacakların bilmesi gereken en önemli konu, fonların doğru bir şekilde yönlendirilmesi ve buna göre dağılım gerçekleştirilmesidir.
Sisteme Giriş Yapmadan Önce Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
Bireysel emeklilik gönüllü ve çalışanlar için zorunlu olarak sağlanmaktadır. Gönüllü katılımda seçeceğiniz bireysel emeklilik şirketi ile belirlenecek prim bedelleri üzerinden sisteme giriş yapabilirsiniz. Zorunlu katılımlarda da sigortalı çalıştığınız işyeri sizin adınıza sisteme girişi başlatmaktadır. Bu durumda prim ödemesi çalışanın maaşının en düşük yüzdesi üzerinden hesaplanmaktadır, talep halinde prim ödemeleri zorunlu BES kapsamında da yükseltilebilmektedir. Sisteme gönüllü ya da zorunlu olarak katılım öncesinde şu noktalara dikkat etmek gerekmektedir:
- Katılım sonrasında mevcut emeklilik şirketinden memnun kalınmadığı halde herhangi bir bedel kaybı yaşamaksızın başka bir emeklilik şirketine geçiş mümkündür. Ancak geçiş süreleri her şirkete göre değişkenlik gösterebilir, genelde ise sözleşmeden 1 yıl sonunda geçiş yapılabilmektedir.
- Farklı sigorta şirketlerinden aynı anda bireysel emeklilik katılımı yapılabilmektedir. Ancak kâğıt üstünde olanaklı olan bu durum, sonuç kısmında herhangi bir yarar getirmeyeceği için tek bir şirket ile çalışmak daha yararlı olacaktır. Böylece fon yönetimi de tek bir merkezden sağlanabilecektir.
- Prim ödemelerine talep halinde ara verilebilmektedir. Ara verme talebi zorunlu sistem kapsamındaysa 3 aylık aralar verilebilmektedir. Ancak ara verme talebinin işyeri ya da emeklilik şirketinin hangisi arasında karşılanacağına, BES kapsamında şirket ve işyeri arasında yapılmış sözleşmede belirlenmektedir.
- Sistemde belirli süreler halinde kalınması halinde yüzde 25’evaran devlet katkısından yararlanmak mümkündür. Örneğin prim ödemesi 100 TL ise 25 TL devlet tarafından karşılanır. Ancak bu katkı payı sisteme giriş yapacaklar için çok cazip gelse de belirli şartlar altında sağlanmaktadır. Sistemde en az 10 yıl kalan ve emeklilik yaşını tamamlayan kimseler için geçerli bu katkının diğer durumlarda ya yüzde oranı düşmekte ya da hiç yapılmamaktadır. Örneğin sistemde en az 3 yıl kalmayan kimseler için devlet katkısı olmamaktadır. Katkı payı, mevcut durumda değil, ancak sürecin tamamlanması sonunda yapılacak hesaplamada belirgin olmaktadır.
- Cayma hakkından kullanmayan zorunlu bireysel emeklilik kapsamındakilere 1000 TL başlangıç katkısı devlet tarafından verilmektedir. Cayma halinde ise bu pay geçersiz olmaktadır.
- Emekli olduktan sonra birikimi taksitle almak isteyenlere de yüzde 5 devlet katkısı sunulmaktadır.
- Sistemden çıkış yapıldıktan sonra tekrar giriş yapılması halinde devlet katkısından ve diğer avantajlardan yararlanılmamaktadır.
- Sistemden herhangi bir kesinti olmadan çıkmak için giriş tarihindenitibaren 2 ay içerisinde iptal başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Bu süre sonunda yapılacak çıkış taleplerinde kesinti uygulanacaktır.
- Sisteme girişte şirket tarafından giriş aidatı alınmaktadır.
- Prim tutarlarının düzenli olarak ödenmesi gerekmektedir. Zorunlu katılımlarda maaş hesabından belirtilen tutar kesilmektedir ancak gönüllü katılımlarda prim ödemeleri şirkete haber verilmeden ödenmiyorsa sistemden katılımcının çıkarılması söz konusudur.
- Bireysel emeklilik uzun süreli bir yatırım aracıdır. Kısa süreli yatırımlar için tercih edilmemelidir. Aksi halde yatırılan primlere uygulanacak kesintiler yüzünden zarar bile edilebilir.
BES yaptırmanın size ne sağlayacağınız öğrenmek için;Bireysel Emekliliğin Avantajları Ve Dezavantajları Nelerdir?yazımızı okuyabilirsiniz.
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemine Kimler Giriş Yapabilir?
Bireysel Emeklilik Sistemine giriş yapmak için belirlenmiş bazı kriterler bulunur. Beklenen bu özellikleri karşılayan adaylar, sisteme giriş yaptıktan sonra Bireysel Emeklilik avantajlarından yararlanabilirler. Bu özellikler şunlardır:
- Türkiye vatandaşı, mavi kart sahibi ya da 4 / A ya da 4 / B kapsamında çalışan olup 45 yaşını doldurmamış kişiler sisteme giriş yapabilmektedir.
- Çalışan sayısı 5’ten az olan işletmeler zorunlu BES yapmak durumunda değildirler.
- Eğer çalışan sayısı 5’ten fazla olan işletmeler Bireysel Emeklilik Sistemine dâhil olmuyorlarsa Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından haklarında idari para cezası uygulaması yapılmaktadır.
- Her çalışan ayrı olarak sisteme dâhil edilmektedir.
- Çalışan kişinin üzerinde icra gibi bir durum varsa, BES kesintisi bu durumda da yapılmakta olup ilgili hukuksal sürecin dışında tutulmaktadır.
- Sisteme gönüllü ya da zorunlu giriş yapmış kişiler için fon yönetimi önem taşımaktadır. Eğer fonlar doğru bir şekilde yönetilmezse, katılımcıyı tatmin edecek düzeyde birikim sağlanamamaktadır. Bu yüzden fon seçimleri doğru olarak yapılmalı ve katılımcı tarafından süreç içerisinde etkin bir şekilde değiştirilmelidir. Fonlar hakkında bilgi sahibi olunmalı, gerekli durumlarda portföy uzmanından destek alınmalıdır. Yıl içerisinde fonlar en fazla 6 kez değiştirilebilmektedir. Sisteme giriş yapıldığında ise risk oranı düşük olan ve fazla dalgalanmaya yaşamayan standart fon seçilir. Fonlar risk durumlarına göre; sabit, dengeli, büyüme ve agresif olarak değerlendirilirler. Risk durumu agresif olanlar büyümeye müsait olanlardır ancak büyük zararlar da verebilirler. Fon dağılımlarını, piyasa durumlarını çok bilmeyen kişiler tercihlerini dengeli fonlardan yana kullanmalıdırlar.
Emekliliğiniz için ek bir gelir istiyor ve birikim yapmak istiyorsanız BES belirleyeceğiniz prim bedelleri olarak iyi bir yatırım aracı olarak öne çıkmaktadır.
Giriş işlemleri hakkında her şeyi Bireysel Emeklilik Giriş İşlemleri Nasıl Yapılır? yazımızda bulabilirsiniz.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Ne Zaman Emekli Olunur?
Bireysel Emeklilik Sistemine göre belirlenmiş emeklilik yaşı 56’dır. Sistemde 10 yıl kalsa dahi 56 yaşını doldurmamış kişiler, emeklilik ödeneği hakkına sahip olmazlar. İşten ayrılma gibi durumlar haricinde isteğe bağlı olarak sistemden çıkıldığında, ödenen primlerin bir kısmı alınır ancak devlet katkısından faydalanılmaz. Emekli olarak sistemden ayrılmanız durumunda devlet katkısının tümünü alabilirsiniz.
Emekli olup sistemden ayrılan kullanıcılar, ödeneği alma şeklini kendisi belirler. Bu ödenek tek seferde ya da aylara bölünerek alınabilir. Kişi, yaşam standartları ya da ekonomik durumuna göre, birikimini toplu ya da aylık olarak temin edebilmektedir.
BES ile emeklilik zamanı hakkında daha fazla bilgi almak için; Bireysel Emeklilik Sisteminde Kaç Yılda Emekli Olunur?yazımızı inceleyebilirsiniz.
Bireysel Emeklilik İptali Nasıl Olur, Cayma Hakkı Nedir?
Bireysel emeklilik zorunlu ya da gönüllü olarak başlatılabilir. Eğer sistemin iptalini istiyorsanız, cayma hakkından yararlanabilirsiniz. Bu hak, Bireysel Emeklilik Sistemine giriş yaptığınızdan itibaren 2 ay içinde kullanılabilir. Bireysel Emeklilik Sistemi cayma talebinizi, emeklilik sözleşmesi kapsamında ilgili şirkete ya da işvereninize iletebilirsiniz. Başvurunuz işleme alındıktan sonra yatırılan prim bedelleri ya da kesintiler, 10 iş günü içinde hesabınıza iade edilir. Bu süreç sigorta şirketinin politikalarına göre değişim gösterebilir.
Eğer 2 aylık süreyi geçirdiyseniz, sistemden çıkış yapmanız belirli kurallar ile gerçekleşebilir. Sigortası olan kişi sistem üzerinde 10 yılını doldurmadan iptal talebinde bulunursa; primleri üzerinden %15, 10 yılını doldurduğu halde emeklilik vakti gelmemişse %10, malul hale geldiyse ya da vefat ettiyse %5 oranında kesinti yapılmaktadır. Bunların yanında cayma hakkını kullandığınız takdirde devlet katkısından da yararlanamazsınız.
Bireysel Emeklilik Sistemi üzerinden iptal işlemleri nasıl yapılır öğrenmek için; Bireysel Emeklilik Cayma Hakkı Nedir, Nasıl Yapılır?yazımıza göz atabilirsiniz.
Neden Bireysel Emeklilik Sistemini Tercih Etmeliyim?
Bireysel Emeklilik Sistemi üzerinden emekli olmak, kişinin yaşlılığını rahat ve huzurlu geçirmesi için olanak sağlar. Çalışma hayatının tamamlanması sonrasında kişiler için güvence ortamı oluşturan bu sistemle hayat standartlarınızı yükseltebilirsiniz. Kısaca BES’in hayatınıza katacağı avantajlar şöyle sıralanabilir:
- Ödeme tipi, aralıkları ya da maaşın durumu kişi tarafından düzenlenebilir.
- Bütçenizi büyük ölçüde korur, tasarruf etmenizi sağlar.
- Emekli maaşınız yanında ek gelir imkânı oluşturur.
- Devlet katkısı ile daha fazla gelire sahip olabilirsiniz.
- Çalışma hayatına devam edemediğiniz durumlar için ekonomik güvence sağlar.
Ücretsiz Bireysel Emeklilik Sistemi sorgulaması yapmak için hemen başvuru formunu doldurun.
